Waarom onterven niet betekent dat een kind niets krijgt
Als erfrechtspecialist krijg ik regelmatig de vraag of je als kind onterfd kunt worden. Het antwoord is: ja, dat kan. Maar ook een onterfd kind kan proberen aanspraak te maken op de erfenis.
Het is mogelijk een kind (in juridische termen ‘de legitimaris‘) te onterven. Of daar sprake van is, moet blijken uit een testament. Dit is de enige juridisch geldige manier waarop onterving van een kind mogelijk is.
Kunt u als kind iets doen wanneer uit een testament blijkt dat u bent onterfd?
Het aanvechten van een testament waaruit blijkt dat iemand als kind is onterfd, is meestal erg lastig. Er moet dan worden aangetoond dat degene die het kind heeft onterfd niet in staat was zijn of haar wil te bepalen op het moment dat het testament werd gemaakt. De praktijk leert dat dit geen eenvoudige opdracht is.
Staat een kind dan met lege handen?
Een onterfd kind heeft wél de mogelijkheid een beroep te doen op zijn of haar zogeheten ‘legitieme portie’. Dit is een in de wet opgenomen recht dat aangeeft dat iemand aanspraak kan maken op de helft van het deel waar je als erfgenaam recht op zou hebben gehad. Deze legitieme portie kan iemand niet worden afgenomen, ook niet in een testament.
- Er is wel een voorwaarde: binnen 5 jaar na het overlijden van de ouder die een kind heeft onterfd, moet aanspraak worden gemaakt op de legitieme portie. Dit is een keiharde termijn. Bent u een dag te laat dan is deze aanspraak vervallen. Het feit dat u bijvoorbeeld niet op de hoogte was van het overlijden, maakt dat niet anders.
- Advies: maak schriftelijk aanspraak op uw legitieme portie en schrijf daarvoor alle erfgenamen aan binnen 5 jaar na overlijden.
Hoe wordt de legitieme portie berekend?
De legitieme portie is een aanspraak in geld. Om de hoogte van dit bedrag te berekenen, worden alle bezittingen op het moment van overlijden bij elkaar opgeteld. Vervolgens:
- worden alle schulden ten tijde van overlijden hiervan afgehaald;
- schenkingen die de overleden ouder in het verleden heeft gedaan worden bij de bezittingen opgeteld (de gedachte hierachter is dat een onterfd kind niet nog verder wordt benadeeld doordat de erflater vlak voor overlijden nog snel geld wegschenkt aan andere kinderen) ;
- zo ontstaat de zogenaamde ‘legitimaire massa’.
Deel deze legitimaire massa door het aantal wettelijke erfgenamen en neem daar dan nog eens de helft van: dat is het bedrag van de legitieme portie.
Hoe kom ik aan alle benodigde gegevens?
Erfgenamen of de met het beheer van een nalatenschap belaste executeurs zijn verplicht inzage te geven in alle benodigde stukken om de legitieme portie te berekenen. Wanneer een legitimaris erom vraagt, moet hij die inzage krijgen, evenals een afschrift van de stukken. Worden de gegevens niet afgegeven, dan kan via de rechter afgifte worden gevorderd. De Rechtbank Midden-Nederland besliste pas nog positief op een dergelijk verzoek.
Heeft u vragen met betrekking tot dit onderwerp? Neem dan contact op met één van de erfrechtspecialisten via de button 'vind advocaat' bovenaan de pagina.
